Fundacja Symbioza - wsparcie dla zrównoważonego rozwoju miejsc i regionów

Projekt Symbioza: Poczucie Miejsca jako klucz do zrównoważonego Rozwoju Dolnego Śląska

Cel projektu:
Badanie roli poczucia miejsca i wartości lokalnych w kształtowaniu narracji o zmianie i transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju Dolnego Śląska. Projekt ma na celu uwzględnienie kulturowych i społecznych wymiarów zrównoważonego rozwoju, z naciskiem na lokalne społeczności i ich związki z przestrzenią.

Sytuacja wyjściowa:

Świdnica i region Dolnego Śląska to obszary o bogatym dziedzictwie kulturowym i przyrodniczym, które jednocześnie borykają się z problemami charakterystycznymi dla współczesnych społeczności:

1. Brak poczucia przynależności społecznej:
   Mieszkańcy, zwłaszcza młodzi, coraz częściej wyjeżdżają do większych miast, nie identyfikując się z lokalnym miejscem zamieszkania. Brakuje miejsc i działań wspierających integrację oraz wzmacniających tożsamość lokalną.

2. Zaniedbane przestrzenie publiczne:
   W wielu częściach miasta i regionu znajdują się miejsca zaniedbane lub niedostosowane do potrzeb mieszkańców, które mogłyby stać się ważnymi punktami społecznymi.

3. Nierówny rozwój przestrzenny:
   Planowanie przestrzeni publicznej często nie uwzględnia głosu społeczności, co prowadzi do marginalizacji niektórych grup i niskiego poziomu akceptacji realizowanych inwestycji.

4. Brak zrównoważonego podejścia:
   Niewystarczające uwzględnienie wymiaru społeczno-kulturowego w działaniach związanych z rozwojem przestrzennym.

Założenia projektu:

1. Ramy analityczne oparte na poczuciu miejsca:
   Wartości i znaczenie miejsc w świadomości mieszkańców Świdnicy i regionu Dolnego Śląska będą kluczowym elementem analizy.

2. Holistyczne podejście do zrównoważonego rozwoju:
   Projekt koncentruje się na kulturowych i społecznych wymiarach zrównoważonego rozwoju, uzupełniając tradycyjny nacisk na aspekty środowiskowe.

3. Budowanie narracji o transformacji:
   Wypracowanie wspólnej wizji przyszłości, która uwzględni wartości miejsca i zaspokoi potrzeby lokalnej społeczności.

Metodologia projektu:

1. Eksploracja znaczeń i wartości miejsca:

• Metoda: Pogłębione wywiady z mieszkańcami Świdnicy i Dolnego Śląska, w tym przedstawicielami różnych grup społecznych (seniorzy, młodzież, przedsiębiorcy, działacze społeczni).
• Cel: Zrozumienie emocjonalnych, kulturowych i historycznych znaczeń miejsc w regionie.
• Przykładowe pytania badawcze:
  • Co dla Ciebie oznacza Świdnica/Dolny Śląsk?
  • Jakie wartości są związane z tym miejscem?
  • Jakie zmiany w przestrzeni miejskiej i wiejskiej uważasz za pozytywne, a jakie negatywne?

2. Przestrzenna reprezentacja wartości miejsca („głębokie mapowanie”):

• Cel: Stworzenie interaktywnej mapy, która przedstawi znaczenia przypisywane lokalnym miejscom przez ich mieszkańców.
• Działania:
  • Zbieranie danych z wywiadów.
  • Wizualizacja kluczowych wartości miejsca za pomocą mapy, uwzględniającej aspekty takie jak historyczne znaczenie, przyroda, miejsca spotkań czy lokalna infrastruktura.

3. Warsztaty partycypacyjne:

• Metoda: Grupy fokusowe z wykorzystaniem Appreciative Inquiry (docenianie potencjału miejsca).
• Cel: Odkrycie i rozwinięcie lokalnych wartości miejsca oraz wyobrażenie sobie przyszłości Dolnego Śląska jako regionu zrównoważonego i przyjaznego mieszkańcom.
• Działania:
  • Organizacja warsztatów w Świdnicy i pobliskich miejscowościach.
  • Praca z różnymi grupami: mieszkańcy, liderzy lokalni, przedstawiciele NGO i samorządów.
  • Scenariusze przyszłości: Jak Świdnica i Dolny Śląsk mogą wyglądać za 10, 20, 50 lat?

Rezultaty projektu:

1. Zrozumienie poczucia miejsca:
   Szczegółowe informacje o emocjonalnych, kulturowych i społecznych wartościach, jakie mieszkańcy przypisują swojej przestrzeni.

2. Interaktywna mapa wartości lokalnych:
   Narzędzie wizualne prezentujące znaczenia miejsc w Świdnicy i regionie Dolnego Śląska, które może być wykorzystywane przez samorządy i organizacje społeczne.

3. Rekomendacje dla zrównoważonego planowania przestrzennego:

   • Wskazówki, jak uwzględniać lokalne wartości w procesach planowania i rozwoju regionu.
   • Pomysły na rewitalizację przestrzeni publicznych w sposób spójny z poczuciem miejsca mieszkańców.

4. Angażujące scenariusze przyszłości:
   Wizje transformacji Dolnego Śląska jako regionu łączącego zrównoważony rozwój, kulturę, historię i nowoczesność.

Znaczenie projektu:

Projekt Symbioza „Poczucie miejsca” odpowiada na kluczowe wyzwania Dolnego Śląska związane z urbanizacją, ochroną dziedzictwa kulturowego i zrównoważonym rozwojem. Umożliwia mieszkańcom aktywne współtworzenie swojej przestrzeni życiowej, budując więź między lokalnymi społecznościami a ich otoczeniem. Długoterminowym celem projektu jest uczynienie Dolnego Śląska wzorem integracji kulturowej i ekologicznej.

Projekt „Poczucie miejsca” i jego znaczenie dla regionu, miejscowości oraz społeczności:

Dla regionu:

1. Budowanie tożsamości regionalnej:
   Projekt pomoże zidentyfikować i uwypuklić unikalne wartości oraz znaczenia przypisywane miejscom przez mieszkańców. To wzmacnia tożsamość Dolnego Śląska jako regionu, który potrafi harmonijnie łączyć dziedzictwo kulturowe, przyrodę i nowoczesność.

2. Promocja turystyki kulturowej i zrównoważonej:
   Uwypuklenie lokalnych wartości i znaczeń miejsc może stać się podstawą dla nowych, bardziej autentycznych produktów turystycznych, które przyciągną turystów szukających miejsc z „duszą”.

3. Wspieranie zrównoważonego rozwoju regionalnego:
   Projekt dostarczy danych i narzędzi do planowania przestrzennego uwzględniającego lokalne potrzeby i potencjał regionu, co może prowadzić do lepszej ochrony środowiska, zrównoważonego rozwoju gospodarczego i poprawy jakości życia mieszkańców.

Dla miejscowości:

1. Rewitalizacja przestrzeni publicznych:
   Dzięki zaangażowaniu mieszkańców i analizie ich potrzeb, projekt wskaże, jak przekształcić miejsca zaniedbane lub niedoceniane w przestrzenie przyjazne społecznościom.

2. Integracja społeczna:
   Warsztaty i działania partycypacyjne zbliżają mieszkańców, budując więzi między różnymi grupami społecznymi. Mieszkańcy zaczynają czuć się współtwórcami przestrzeni, co zwiększa ich zaangażowanie w życie lokalne.

3. Rozwój lokalnych inicjatyw:
   Wskazanie ważnych miejsc oraz ich wartości może zainspirować lokalnych przedsiębiorców, organizacje pozarządowe i instytucje kultury do realizacji działań na rzecz społeczności, takich jak organizowanie wydarzeń czy tworzenie nowych przestrzeni aktywności.

Dla społeczności:

1. Zwiększenie poczucia przynależności:
   Mieszkańcy będą mieli okazję dostrzec i docenić wartość swojego otoczenia. Proces wspólnej pracy nad przestrzenią umacnia poczucie wspólnoty i tożsamości lokalnej.

2. Wzmocnienie głosu mieszkańców:
   Projekt stwarza możliwość realnego wpływu na kształtowanie przestrzeni publicznych, co wzmacnia dialog pomiędzy społecznością a administracją.

3. Poprawa jakości życia:
   Lepsze dostosowanie przestrzeni publicznych do potrzeb mieszkańców – takich jak dostępność, bezpieczeństwo i estetyka – bezpośrednio przekłada się na poprawę codziennego życia.

Dla administracji:

1. Zwiększenie efektywności planowania przestrzennego:
   Dzięki analizie poczucia miejsca administracja otrzyma konkretne dane, które pozwolą podejmować decyzje uwzględniające potrzeby mieszkańców, co zwiększy akceptację planów i inwestycji.

2. Wzmacnianie dialogu społecznego:
   Projekt buduje platformę komunikacji pomiędzy mieszkańcami a lokalnymi władzami, co prowadzi do większego zaufania społecznego i lepszego zrozumienia potrzeb społeczności.

3. Lepsze wykorzystanie zasobów:
   Identyfikacja zaniedbanych lub nie w pełni wykorzystywanych przestrzeni może pomóc w bardziej efektywnym alokowaniu środków na rozwój i rewitalizację.

4. Wzrost prestiżu i atrakcyjności miejscowości:
   Włączenie elementów dziedzictwa kulturowego i lokalnych wartości do planów rozwoju może poprawić wizerunek miasta i regionu, przyciągając inwestorów, nowych mieszkańców i turystów.

Podsumowanie wartości dodanej:

Projekt „Poczucie miejsca” to nie tylko narzędzie do poprawy przestrzeni, ale także proces społeczny, który umacnia relacje między ludźmi a ich otoczeniem. Dla Dolnego Śląska, Świdnicy i jej społeczności oznacza to wzmocnienie tożsamości lokalnej, podniesienie jakości życia oraz skuteczne zarządzanie przestrzenią. Dla administracji lokalnej projekt stanowi szansę na budowę lepszego dialogu z mieszkańcami i osiąganie bardziej zrównoważonych i akceptowalnych społecznie rezultatów

Diagnoza problemu:

Główne wyzwania zostały zidentyfikowane w oparciu o wywiady z mieszkańcami, analizę przestrzenną oraz badania lokalnych zasobów. Wynika z nich, że:

• Społeczność nie ma realnego wpływu na kształtowanie przestrzeni, co osłabia jej zaangażowanie.
• Potencjał dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Świdnicy oraz Dolnego Śląska jest niedostatecznie wykorzystywany.
• Zaniedbane przestrzenie obniżają jakość życia i wpływają negatywnie na wizerunek miasta.

Sposób załatwienia problemów:

Projekt „Poczucie miejsca” skupi się na kompleksowym podejściu, które uwzględni głos mieszkańców, wzmocni lokalną tożsamość i stworzy przestrzenie odpowiadające potrzebom społeczności:

1. Zaangażowanie społeczności:
   Organizacja warsztatów, grup fokusowych i konsultacji społecznych w celu poznania potrzeb, wartości i oczekiwań mieszkańców.

2. Rewitalizacja zaniedbanych przestrzeni:
   Wytypowanie kluczowych miejsc do modernizacji na podstawie opinii mieszkańców i ich potencjału społeczno-kulturowego.

3. Tworzenie przestrzeni inkluzywnych:
   Uwzględnienie w projekcie potrzeb różnych grup społecznych (dzieci, osób starszych, osób z niepełnosprawnościami) oraz zastosowanie zasad zrównoważonego projektowania.

4. Zwiększenie świadomości i edukacja:
   Promowanie wartości zrównoważonego rozwoju, integracji społecznej oraz odpowiedzialnego kształtowania przestrzeni.

Podział na zadania i harmonogram:

Zespół projektowy:

1. Koordynator projektu:
   Osoba odpowiedzialna za nadzór nad realizacją projektu i kontakt z interesariuszami.

2. Specjalista ds. planowania przestrzennego:
   Ekspert odpowiedzialny za analizę przestrzenną i projektowanie rewitalizacji.

3. Moderator warsztatów społecznych:
   Osoba prowadząca warsztaty i konsultacje z mieszkańcami.

4. Specjalista ds. zrównoważonego rozwoju:
   Ekspert ds. wdrażania zasad zrównoważonego projektowania.

5. Edukator i promotor projektu:
   Osoba odpowiedzialna za edukację i promocję projektu w mediach oraz wśród społeczności.

Koszty:

Koszty:

Wartość dodana projektu:

• Dla regionu i społeczności:
  Wzmocnienie więzi mieszkańców z ich otoczeniem, poprawa jakości życia oraz budowanie dumy lokalnej.
• Dla administracji:
  Dostarczenie praktycznych narzędzi i wiedzy do prowadzenia bardziej efektywnej i akceptowalnej społecznie polityki przestrzennej.
• Dla przestrzeni publicznych:
  Przekształcenie zaniedbanych miejsc w przestrzenie pełne życia, aktywności i integracji.

Projekt „Poczucie miejsca” to nie tylko działania rewitalizacyjne, ale również długofalowa inwestycja w kapitał społeczny i kulturowy Dolnego Śląska.

Słowa kluczowe:

poczucie miejsca, zrównoważony rozwój, Dolny Śląsk, Świdnica, kultura i przestrzeń, wartości miejsca, transformacja przestrzeni.

Tagi:

#Świdnica #DolnyŚląsk #ZrównoważonyRozwój #PoczucieMiejsca #Transformacja #KulturaiPrzestrzeń