Zrównoważona turystyka miejska odnosi się nie tylko do dużych miast, które borykają się z problemem nadmiernej turystyki, ale także do mniejszych miejscowości i miast, które dopiero zaczynają rozwijać swoją funkcję turystyczną. W takich miejscach zrównoważone podejście do turystyki może być kluczem do ich rozwoju społeczno-gospodarczego, przy jednoczesnym zachowaniu lokalnych wartości i dziedzictwa.

Zrównoważona turystyka w miastach rozwijających się turystycznie

Planowanie rozwoju turystycznego
Miasta, które chcą przyciągnąć turystów, powinny opracować strategię opartą na zrównoważonych zasadach. Oznacza to planowanie infrastruktury, która nie tylko obsłuży rosnący ruch turystyczny, ale także będzie przyjazna dla mieszkańców i środowiska. Przykładem może być rozwój ścieżek rowerowych i pieszych, które służą zarówno mieszkańcom, jak i odwiedzającym.

Promowanie lokalnych atrakcji
W mniejszych miastach warto podkreślać unikalne cechy, takie jak lokalna kultura, tradycje czy produkty. Dla przykładu, miasto Sandomierz w Polsce promuje swoje winiarskie tradycje, organizując festiwale i warsztaty winiarskie, które przyciągają zarówno turystów, jak i lokalnych producentów.

Współpraca z lokalną społecznością
Wprowadzenie zrównoważonej turystyki w miastach rozwijających się turystycznie wymaga zaangażowania mieszkańców. Organizowanie warsztatów, konsultacji społecznych czy kampanii edukacyjnych może pomóc zrozumieć korzyści płynące z rozwoju turystyki, zmniejszając potencjalne obawy o wpływ na codzienne życie. Zaangażowanie lokalnych społeczności w rozwój turystyki zrównoważonej przynosi korzyści zarówno mieszkańcom, jak i turystom. Buduje tożsamość miejsca, wzmacnia lokalną gospodarkę i pozwala na odpowiedzialne zarządzanie wpływem turystyki na codzienne życie

Kształtowanie odpowiedzialnych postaw turystów
Nawet w miastach, które dopiero rozwijają swoją ofertę turystyczną, istotne jest, aby od początku promować odpowiedzialne podróżowanie. Kampanie informacyjne mogą zachęcać turystów do korzystania z transportu publicznego, unikania jednorazowych plastików czy wsparcia lokalnych przedsiębiorstw.

Przykłady mniejszych miast rozwijających turystykę zrównoważoną

Zamość, Polska.

Miasto rozwija turystykę kulturalną, promując swoje historyczne dziedzictwo jako "Perłę Renesansu". Organizowane są festiwale, takie jak "Zamojskie Lato Kulturalne", które przyciągają odwiedzających i wspierają lokalną kulturę. Mieszkańcy Zamościa uczestniczą w konsultacjach dotyczących rewitalizacji miasta i tworzenia nowych szlaków turystycznych. Lokalni przewodnicy oraz przedsiębiorcy organizują wydarzenia promujące dziedzictwo historyczne i kulturowe regionu.

Rijeka, Chorwacja.

Pomimo mniejszego ruchu turystycznego niż sąsiednie Dubrownik czy Split, Rijeka stawia na turystykę zrównoważoną, promując lokalną kuchnię, wydarzenia artystyczne oraz ochronę dziedzictwa industrialnego.

Görlitz, Niemcy
Władze miasta organizują konsultacje z mieszkańcami, aby wspólnie decydować o kierunkach rozwoju turystyki, w tym ochrony zabytkowej starówki. Mieszkańcy uczestniczą w tworzeniu lokalnych produktów turystycznych, takich jak spacery tematyczne czy wystawy historyczne.

Rovaniemi, Finlandia
Miasto, znane jako dom Świętego Mikołaja, zaprasza mieszkańców do współpracy w ramach projektów turystycznych, takich jak warsztaty rzemieślnicze i promocja kuchni lapońskiej. Turystyka rozwija się w sposób uwzględniający tradycje i potrzeby lokalnych społeczności.

Lublana, Słowenia
Miasto włączyło mieszkańców do planowania szlaków turystycznych i organizacji wydarzeń kulturalnych. Wspólne projekty, takie jak „Zielona Lublana”, łączą ochronę środowiska z promocją lokalnych tradycji i produktów. Lublana zamknęła centrum miasta dla ruchu samochodowego, tworząc przestrzeń przyjazną pieszym i rowerzystom. Władze inwestują w zrównoważoną infrastrukturę, a turyści mogą zwiedzać miasto ekologicznymi pojazdami lub wypożyczonymi rowerami.

Banska Sczawnica, Słowacja
Miasto włączyło mieszkańców do tworzenia szlaków historycznych i wydarzeń związanych z górnictwem, które są lokalnym dziedzictwem. Dzięki temu turystyka promuje autentyczne doświadczenia i wspiera lokalną gospodarkę.

Wałbrzych, Polska.

Dzięki projektom takim jak rewitalizacja Starej Kopalni, miasto rozwija ofertę turystyki industrialnej, która jednocześnie wspiera ochronę lokalnego dziedzictwa i rozwój gospodarczy.

Bled, Słowenia
Miasto nad jeziorem Bled wprowadza ograniczenia liczby łodzi turystycznych na jeziorze, by chronić jego ekosystem. Promowane są spacery i wycieczki rowerowe wokół jeziora, a także wizyty w lokalnych gospodarstwach produkujących miód i sery. Bled promuje swoje jezioro z wyspą oraz tradycyjne kremówki „kremna rezina”. Miasto oferuje ekoturystykę, szlaki piesze i rowerowe oraz możliwość poznania lokalnej kultury podczas warsztatów kulinarnych i rękodzielniczych.

Cieszyn, Polska
Historyczne miasto graniczne na Śląsku Cieszyńskim promuje piesze szlaki turystyczne i zwiedzanie lokalnych zabytków. Lokalne restauracje oferują dania kuchni regionalnej, wspierając miejscowych dostawców żywności. Przyciąga turystów wydarzeniami kulturalnymi, takimi jak Festiwal Kina Na Granicy, oraz lokalnymi specjałami, np. cieszyńskimi kanapkami.

Zamość, Polska
„Perła Renesansu” dba o zrównoważony rozwój turystyki, wprowadzając program ochrony dziedzictwa UNESCO. Miasto promuje lokalnych rzemieślników, np. warsztaty ceramiczne, jako część oferty turystycznej.

Füssen, Niemcy
Znane z zamku Neuschwanstein, Füssen wdrożyło program promujący alternatywne formy zwiedzania, np. wycieczki rowerowe po regionie Allgäu. Lokalne przedsiębiorstwa oferują produkty ekologiczne, takie jak sery i miód.

Toruń, Polska
Choć większe, w niektórych częściach Torunia (np. Bydgoskie Przedmieście) rozwijana jest zrównoważona turystyka, w tym zwiedzanie lokalnych manufaktur pierników, które promują tradycyjne rzemiosło. Toruń promuje swoje tradycje piernikarskie, organizując warsztaty wypieku pierników oraz wycieczki po Muzeum Piernika. Wspiera lokalne restauracje i producentów żywności, a także promuje dziedzictwo swojego najbardziej znanego na świecie mieszkańca Mikołaja Kopernika.

Malbork, Polska
Władze miasta wprowadziły regulacje liczby turystów odwiedzających Zamek Krzyżacki. Dodatkowo rozwijana jest turystyka wodna na Nogacie oraz współpraca z lokalnymi przewodnikami, którzy oferują mniej popularne szlaki.

Kutná Hora, Czechy
Miasto znane z kopalni srebra i Kościoła św. Barbary promuje alternatywne trasy poza głównymi atrakcjami, takie jak ścieżki ekologiczne i warsztaty rękodzieła. Lokalne produkty, np. miody czy wina, są częścią oferty turystycznej.

Chełmno, Polska
„Miasto zakochanych” promuje turystykę kulturową, zwłaszcza w oparciu o zabytki średniowieczne. Miasto organizuje wydarzenia plenerowe z regionalnymi specjałami, np. lokalnymi serami i pieczywem.

Trenczyn, Słowacja
Historyczne miasto z zamkiem na wzgórzu promuje lokalną kulturę i gastronomię, organizując warsztaty kuchni słowackiej oraz spacery ekologiczne po okolicznych lasach.

Kórnik, Polska
Miasto z pięknym arboretum i zamkiem stawia na turystykę przyrodniczą i edukacyjną. Organizowane są warsztaty związane z ochroną roślin, a także spacery tematyczne po arboretum z lokalnymi przewodnikami.

Kazimierz Dolny, Polska
Miasto dba o ograniczenie ruchu samochodowego w centrum, promując spacery i rowery. Lokalne galerie sztuki i rzemiosła oferują unikatowe produkty, które są atrakcją dla turystów. Miasto promuje swoje artystyczne tradycje, organizując plenery malarskie, galerie sztuki i festiwale filmowe. Lokalna architektura i natura stanowią doskonałe tło dla kulturalnych wydarzeń.

Krosno, Polska
„Miasto szkła” promuje turystykę rzemieślniczą, oferując warsztaty dmuchania szkła. Lokalne wyroby, takie jak wina z Podkarpacia, są promowane w ramach festiwali turystycznych.

Sandomierz, Polska
Miasto organizuje turystykę rowerową oraz tematyczne spacery związane z historią regionu. Władze współpracują z lokalnymi restauratorami, promując kuchnię regionalną. Sandomierz stawia na promocję winiarskich tradycji poprzez organizację festiwali, warsztatów i degustacji win w lokalnych winnicach. Historyczna zabudowa miasta, w połączeniu z kulinarnymi atrakcjami, przyciąga turystów szukających autentycznych doświadczeń.

Eger, Węgry
Znane z zamku i wina miasto Eger promuje turystykę kulinarną oraz warsztaty winiarskie. Miasto wspiera małe, ekologiczne winnice, a także organizuje spacery edukacyjne po plantacjach winogron. Miasto promuje swoją bogatą historię oraz lokalne wina, organizując festiwale winne i degustacje w piwnicach winnych. Dodatkowo oferuje zwiedzanie historycznego zamku i tureckich łaźni.

Świdnica, Polska
Miasto promuje atrakcje takie jak Kościół Pokoju, wpisany na listę UNESCO, i mające charakter międzynarodowy inicjatywy kulturalne. Świdnica organizuje również festiwale z udziałem lokalnych producentów, promując turystykę regionalną. Miasto odbudowuje zabytki, np. zawaloną w latach 60. wieżę ratuszową, dba o majestatyczne, kupieckie kamienice, których elewacje zachwycają turystów, ograniczyło wjazd pojazdów do ścisłego centrum. Miasto zdecydowało się na informowanie w materiałach, że jego mieszkańcem był "Czerwony Baron" (Manfred von Richthofen) as myśliwski czasów I wojny światowej, jeden z najbardziej rozpoznawalnych pilotów świata. W tym celu zbudowało i wyeksponowało dla turystów replikę jego samolotu - Fokkera DR1. 

Oświęcim, Polska
Poza Miejscem Pamięci, miasto stawia na zrównoważony rozwój poprzez edukację turystów na temat historii regionu oraz organizację warsztatów promujących lokalne rzemiosło.

Piran, Słowenia
Nadmorskie miasto promuje lokalną gastronomię związaną z owocami morza i oliwami. Organizowane są warsztaty kulinarne, podczas których turyści uczą się tradycyjnych przepisów. Nadmorskie miasto Piran promuje swoje weneckie dziedzictwo oraz tradycje produkcji soli. Organizowane są warsztaty dotyczące historii warzelni soli oraz degustacje lokalnych przysmaków.

Nowy Sącz, Polska
Miasto wspiera turystykę edukacyjną, organizując wydarzenia historyczne i promując skanseny. Współpracuje również z lokalnymi wytwórcami produktów ekologicznych.

Chojnice, Polska
Położone przy Borach Tucholskich, Chojnice promują turystykę aktywną, oferując spływy kajakowe i rowerowe szlaki przyrodnicze. Lokalne restauracje wprowadzają potrawy z regionalnych produktów.

Tarnowskie Góry, Polska
Zabytkowa Kopalnia Srebra, wpisana na listę UNESCO, promuje edukacyjne wycieczki z przewodnikami. Miasto współpracuje z lokalnymi artystami, tworząc unikalne produkty turystyczne.

Paczków, Polska
„Polskie Carcassonne” promuje swoje unikalne, zachowane mury miejskie. Organizowane są wydarzenia historyczne, które przyciągają turystów zainteresowanych średniowieczną architekturą.

Mniejsze miasta mają ogromny potencjał do rozwoju zrównoważonej turystyki, łącząc historię, kulturę i bliskość natury z inicjatywami wspierającymi lokalną społeczność.

Dlaczego zrównoważona turystyka w miastach rozwijających się turystycznie jest ważna?

Zapobieganie przyszłym problemom
Wprowadzenie zrównoważonych zasad od samego początku pozwala uniknąć problemów związanych z nadmiernym ruchem turystycznym w przyszłości. W mniejszych miastach można od razu wdrażać rozwiązania technologiczne, takie jak monitoring liczby odwiedzających czy inteligentne systemy zarządzania infrastrukturą.

Budowanie wizerunku
Miasta, które stawiają na zrównoważoną turystykę, mogą budować pozytywny wizerunek wśród turystów świadomych ekologicznie i społecznie. To z kolei przyciąga odwiedzających, którzy szukają autentycznych i odpowiedzialnych doświadczeń.

Ochrona dziedzictwa i środowiska
Dzięki zrównoważonemu podejściu możliwe jest zachowanie unikalnych cech miasta, takich jak zabytkowe budynki, lokalna kultura czy naturalne krajobrazy, które stanowią główny magnes dla turystów.

Wnioski

Turystyka zrównoważona w miastach, zarówno tych zmagających się z nadmiernym ruchem turystycznym, jak i tych, które dopiero rozwijają swoją funkcję turystyczną, stanowi uniwersalny model działania. W obu przypadkach kluczowe jest zrozumienie lokalnych potrzeb i zasobów oraz wdrożenie zasad, które pozwolą na harmonijny rozwój, z korzyścią dla mieszkańców, turystów i środowiska.